Vì sao thân nhiệt cơ thể con người luôn duy trì ổn định ở 37 độ C?

Vì sao thân nhiệt cơ thể con người luôn duy trì ổn định ở 37 độ C?

Mỗi con người là một cá thể độc lập khác biệt nhau, không ai là giống nhau hoàn toàn. Tuy nhiên do cùng một giống loài nên chúng ta đều có những đặc điểm chung không thay đổi. Một trong số đó là thân nhiệt của cơ thể. Thân nhiệt của con người ở trạng thái bình thường luôn duy trì ở mức trung bình là 37oC. Nhiệt độ này có thể thay đổi tăng lên hoặc giảm xuống khi bạn bị ốm hay do tác động quá mức của môi trường xung quanh, nhưng về cơ bản là nó vẫn luôn dao động xung quanh con số 37.

Vậy bạn có bao giờ thắc mắc tại sao thân nhiệt cơ thể con người lại luôn duy trì ổn định ở mức 37oC như vậy không? Tại sao nhiệt độ này lại không biến đổi theo môi trường để con người có thể thích nghi được ở các điều kiện khác nhau. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho các độc giả một số kiến thức về vấn đề này.

Con người là động vật hằng nhiệt

Về cơ bản, trong tổng số năng lượng của cơ thể người và các loài động vật có vú, trên 70% được chuyển hóa thành nhiệt, phát tán ra môi trường. Nếu không phát tán, nhiệt tích tụ sẽ gây hiện tượng quá nóng, làm đình trệ các hoạt động bình thường của cơ thể.

Tuy nhiên, dù nhiệt được sản sinh ra ở trạng thái đỉnh điểm thì cơ thể vẫn luôn được giữ ổn định. Bởi vì nhiệt sản ra được não điều khiển để cân bằng với nhiệt bài tiết ra môi trường. Giải thích cho sự cân bằng nhiệt độ trên thì là do con người là động vật hằng nhiệt.

Sự kỳ diệu của “máy điều hòa” trong cơ thể

Trong cơ thể con người có một hệ thống tự điều hoà nhiệt độ. Hệ thống này có khả năng nhạy cảm và thích ứng với sự biến đổi của môi trường tự nhiên. Bình thường, nhiệt độ cơ thể không thay đổi theo sự thay đổi của môi trường. Bởi vì “máy điều hòa” – thông qua trung khu điều tiết nhiệt độ nằm ở não bộ – có thể tự chủ và thi hành nhanh chóng hai chức năng là sản nhiệt và tỏa nhiệt

Khi cơ thể phải đối chọi với những ngày hè nắng như thiêu; sự thay đổi rất nhẹ về nhiệt độ huyết dịch sẽ gây thư giãn cho mạch máu dưới da; xúc tiến cho da tỏa nhiệt trực tiếp ra bên ngoài.

Ngược lại, những ngày mùa đông lạnh giá, kích thích lạnh tác động vào trung khu điều tiết nhiệt độ. Điều này khiến cho mạch máu dưới da co lại, giảm thiểu sự tỏa nhiệt của da. Đồng thời làm tăng độ căng cơ sườn; nâng cao độ trao đổi chất; xuất hiện “run cầm cập”; cơ thể tăng cường sản sinh nhiệt lượng.

Với cơ chế như vậy, nhiệt độ cơ thể con người luôn được giữ ở mức cố định khoảng 37oC. Tuy nhiên khi “máy điều hòa” gặp trục trặc hay hỏng hóc; thân nhiệt có thể bị lên cao hoặc xuống thấp hơn mức này; lập tức có những dấu hiệu bất thường như hoa mắt, chóng mặt, sốt… Khi nhiệt độ cơ thể tụt xuống dưới 31oC hoặc lên quá 42oC thì nguy cơ tử vong rất cao.

Thân nhiệt với những thay đổi của sinh lý

Sự thực nhiệt độ cơ thể không phải là cố định tuyệt đối. Theo các nhà khoa học, nó thường dao động thay đổi theo hiện tượng sinh lý của mỗi cá thể.

Trong một ngày một đêm, thân nhiệt cũng có sự dao động. Vào sáng sớm ở mức thấp nhất, sau đó tăng dần, tới sẩm tối đạt trị số lớn nhất. Nhiệt độ cơ thể buổi tối lại giảm dần cho tới sáng hôm sau xuống tới trị số nhỏ nhất. Dao động chênh lệch giữa trị số lớn nhất và trị số nhỏ nhất khoảng 1 độ C.

Các nhà khoa học còn chứng minh được có sự liên quan giữa thân nhiệt với giới tính, tuổi tác, trạng thái, tư tưởng, tình cảm. Theo đó, nhiệt độ cơ thể nữ thường hơi cao hơn nhiệt độ cơ thể nam cùng độ tuổi; và nó còn biến đổi theo chu kỳ kinh nguyệt. Nhiệt độ cơ thể nữ trong kỳ kinh nguyệt thường thấp hơn lúc bình thường 0,2 – 0,5 độ C. Sự thay đổi này chủ yếu do sự thay đổi về hoóc môn nữ gây nên.

Đối với trẻ em, hệ thống thần kinh trung khu và các tuyến mồ hôi trên da chưa phát triển đầy đủ nên chức năng điều tiết thân nhiệt cũng kém hơn, nhất là đối với các bé đẻ non, nhiệt độ càng dao động lớn. Tuy vậy, khả năng trao đổi chất ở trẻ em khá mạnh nên nhiệt độ cơ thể thường cao hơn người trưởng thành. Ngược lại ở người già, khả năng trao đổi chất diễn ra thấp nên nhiệt độ thường thấp hơn.

Xem thêm các bài viết khác tại đây.

Trích dẫn từ vnexpress.net
Lê Sơn

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *